Niestety, nie byłem na Konferencji w Kazimierzu, ale wczoraj wysłuchałem rozmowy Gospodarza z Rafałem Czerniakiem o św. Ludwiku i a propos tego załączam krótkich parę informacji.

Krasław (łot. Krāslava, łatg. Kruoslova, niem. Kreslau) – obecnie miasto na wschodniej Łotwie.

Jak podaje docent wiki:
Miasteczko zaczęło się intensywnie rozwijać dopiero w XVIII w. gdy swoją opieką otoczył je Jan Ludwik Plater – wojewoda, starosta i kasztelan inflancki. To on założył tutaj główną rezydencję Platerów, co za skutkowało tym, że miasteczko stało się jednym z wielu promieniujących punktów polskości skupiających życie z „Inflant Polskich”. Miasto po Janie Ludwiku przejął jego syn – Konstanty Ludwik Plater, którego wkład w rozwój miasta był jeszcze większy: powstały ratusz i kramy, szpital, pałac i biblioteka. Konstanty Ludwik ufundował wzniesiony w latach 1755—1767 kościół według projektu Antonia Paracco, do którego po krótkim czasie trafiły relikwie św. Donata (biskupa Euorei w greckim Epirze). Świątynia ta miała stać się katedrą biskupiej diecezji inflanckiej, jednak uniemożliwił to pierwszy rozbiór Polski w 1772 roku, po którym ziemie Inflant zostały odłączone od państwa polskiego.

Krasław na mapie I RP (na podstawie mapki zamieszczonej pod hasłem I_Rzeczpospolita).

Wymieniony kościół pw. św. Ludwika, króla Francji, wybudował Konstanty Ludwik Plater herbu własnego (ur. 1722 — zm. 31 marca 1778 w Krasławiu) – kasztelan trocki od 1770, wojewoda mścisławski 1758—1770, kasztelan połocki 1754—1758, pisarz wielki litewski 1746—1754, marszałek Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1754 roku, starosta inflancki i dyneburski wraz z żoną, Augustą z Ogińskich.


(źródło: https://dzieje.pl/node/63712).

Główny ołtarz został w 1760 ozdobiony freskiem włoskiego malarza związanego z Polską – Filippo Castaldiego [Gastaldi, Gastoldi, Gustelding (1730—1814)], fresk przedstawia św. Ludwika wyruszającego na krucjatę. 

Kilka fotografii (w większości Józefa Stecińskiego, kierującego renowacją) z artykułu Krasław — kościół parafialny pw. św Ludwika:
— zdjęcie obrazu olejnego, o którym niżej, zasłaniającego fresk:

(źródło: https://dzieje.pl/node/63712).

— odnowiony fresk:



(źródło: https://dzieje.pl/node/63712).

— odnowiony fresk w ołtarzu głównym i odnowiony obraz olejny, przeniesiony na boczną ścianę:


(źródło: https://dzieje.pl/node/63712).

Po roku 1884 fresk Castaldiego, niszczejący z powodu wilgotnego klimatu Krasławia, zastąpiony został monumentalnym obrazem olejnym o podobnej treści: Święty Ludwik wyruszający na wyprawę krzyżową. Dzięki inicjatywie Eugeniusza Platera (1826—1916) płótno to zamówił u krakowskiego mistrza Jana Matejki ostatni rektor Seminarium, a później proboszcz i dziekan w Krasławiu, ks. Józef Jałowiecki (1817—1885), wspierany finansowo przez rodzinę Platerów.

Jan Matejko sporządził szkic (obecnie w Muzeum Okręgowym w Toruniu), który wygląda tak:

(źródło: https://cojestgrane.pl/polska/kujawsko-pomorskie/torun/wydarzenie/4hv7/matejko-wystawa-prac/bylo)

a malowidło wykonali m.in. Tomasz Lisiewicz  i Izydor Jabłoński. 

Wspomniany powyżej obraz został odnowiony w latach 2003–2006 przez polskich konserwatorów (z funduszu Senatu Rzeczypospolitej Polskiej i Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego). 


(źródło: https://dzieje.pl/node/63712).

W ostatnich latach kościół został objęty projektem rewaloryzacyjnym, realizowanym w ramach Programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Dziedzictwo Kulturowe”,  finansowanym ze środków ministerialnych, które pochodzą bezpośrednio z budżetu państwa polskiego.

(filmik z linkowanego artykułu — https://youtu.be/u003hnaiKLU).

W latach 2003—2015 odrestaurowano więc główny fresk Castaldiego (a także inne) i przesłaniający go obraz olejny, który teraz został przeniesiony na ścianę południową prezbiterium.

Osobny artykuł na temat renowacji:
Józef Steciński – Konserwacja obrazu olejnego na płótnie Św. Ludwik wyruszający na wyprawę krzyżową z pracowni J. Matejki w ołtarzu głównym kościoła w Krasławiu (Łotwa), trzeba się niestety zalogować — https://www.ceeol.com/search/chapter-detail?id=901026, ale warto, bo jest tam więcej detali.

Ja pozwolę sobie tutaj umieścić jeszcze kilka fotografii Józefa Stecińskiego z tego artykułu, gdzie widać cały fresk i obraz olejny:

Fot. 1. Krasław – ołtarz główny w kościele par. pw. św. Ludwika i Donata. Fot. Józef Steciński.

Fot. 2. Krasław – obraz św. Ludwika udającego się na wyprawę krzyżową w ołtarzu gł. kościoła par. – stan przed konserwacją. Fot. Józef Steciński.

Fot. 23. Krasław – obraz św. Ludwika po uzupełnieniu ubytków warstwy malarskiej umieszczony na ścianie południowej prezbiterium. Fot. Józef Steciński.

Fot. 24. Krasław – obraz św. Ludwika na południowej ścianie prezbiterium z ramą – stan po konserwacji. Fot. Józef Steciński.

Fot. 25. Krasław – obraz św. Ludwika w ramie na ścianie południowej prezbiterium stan po konserwacji. Fot. Józef Steciński.

Fot. 26. Krasław – sygnatura w prawym dolnym narożniku na obrazie olejnym św. Ludwika „Podług szkicu Jana Matejki malował Tomasz Lisiewicz 1884”. Fot. Józef Steciński.

Fot. 27. Krasław – kościół par. fresk Filippo Castaldiego – obraz św. Ludwika w ołtarzu głównym – stan po konserwacji. Fot. Józef Steciński.

 

 

Dodatkowe linki:

Kościół św. Ludwika w Krasławiu
http://cennebezcenne.pl/wp-content/uploads/2018/01/CBU_2006_3-s-10-13-jakubiak.pdf;

Sanktuarium w Agłonie i kościół św. Ludwika w Krasławiu. Miejsca kultu maryjnego na Łotwie ważne dla polskiej historii — i audycja do posłuchania;

Poznajemy polskie ślady na Łotwie (część 3 – Krasław)
https://odraniemen.org/blog-podrozniczy/?p=1330.

Wspomnieć należy także o Panewnikach, gdzie św. Ludwik jest patronem franciszkańskiej bazyliki:
https://parafia.panewniki.pl/patroni/sw-ludwik/.

 

 

---

tagi: matejko  łotwa  krasław  ludwik św.  krucjata  platerowie  tomasz lisiewicz  izydor jabłoński  józef steciński  restauracja 

	umami
	9 listopada 2021 13:23

13     1013    6 zaloguj sie by polubić