Skoro papież Franciszek przechodzi na prawosławie i w koło same przedstawienia, a ludziska i tak tęsknią za tym, co było, to może posłuchajmy piosenki.

Zagrał ją Lech Dyblik w ramach koncertu i opowieści w Jedynce 11 października 2013 roku a zapowiedział ją tak:

„Kolega trafił po wojnie do komunalnej kwartiry, gdzie mieszkali sami Żydzi i nie mógł zrozumieć dlaczego on z matką są Rosjanami a reszta Żydzi. Najlepiej byłoby gdyby on z matką także zostali Żydami, byłby święty spokój, byłaby to żydowska komunalnaja kwartira, w Odessie, oczywiście. Poprosiliśmy go, żeby napisał piosenkę i napisał.”

Podczas innego koncertu, z akompaniamentem syntezatora (niestety, dużo gorzej to wypada), w Starej Szkutni 12.04.2019 zapowiada ją inaczej:

„Taki mój kumpel w Odessie, on już nie żyje, w czasie wojny miał 6 lat i w 44 roku wrócili z Archangielska do Odessy. Tam już Niemców nie było, Rumunów też, jeszcze wojna się nie skończyła ale Odessa była już wolna. Ich dom był zburzony więc dostali pokój w komunalnej kwartirie i jak weszli do tej swojej komunalki to on z przerażeniem, jak usłyszał tych sąsiadów, jak rozmawiają w tej komunalce, mówi:
— Mama Niemcy, uciekamy. 
A matka mówi:
— Spokojnie, nie Niemcy, to nie są Niemcy, Niemców już nie ma, są Żydzi, mówią takim językiem podobnym trochę ale to nie są Niemcy. 
No i on jako dziecko miał taki problem, że sami Żydzi, oni tylko Rosjanie, więc najlepiej jakby oni też zostali Żydami, wtedy byłby porządek i jewrejskaja komunalna kwartira
a tak nie wiadomo co, bałagan. Myśmy go poprosili żeby piosenkę na ten temat napisał i wot i ona”:

Tekst po rosyjsku brzmi tak:

 Коммунальная квартира

 Какие были времена,
 Когда в квартире коммунальной
 Мы жили, бедность не тая,
 И лучшей жизни в ожиданье.

 И часто снились по ночам
 Кому кусочек хлеба с маслом,
 Кому макуха по утрам,
 Кому бульон с куриным мясом.

 Тетя Циля, тетя Соня,
 Дядя Виля, дядя Леня,
 Хаим, Лева, Мойша, Изелья.
 Я один в квартире русский,
 Но мне было очень грустно,
 Что евреем не родился я.

 У Зямы папа был завмаг [skrót od заведующий магазином],
 Мой папа — просто инженером.
 Какой я был тогда чудак,
 А папа был для всех примером.

 [2 ostatnie wersy Dyblik śpiewa tak:
 И хоть питались му никак 
 Мой папа был для всех примером.]

 Нас было семеро детей,
 И каждый день буханку хлеба
 Делил на ровных семь частей
 Завсклад [skrót od заведующий складом] Илюша нам к обеду.

 Прошло уже немало лет,
 И все разъехались куда-то.
 Давным-давно и дома нет,
 И пусто там, где жил когда-то.

 Ушла былая доброта,
 Мне этих дней безумно жалко.
 Не возвратится никогда
 Моя родная коммуналка.

 Тетя Циля, тетя Соня,
 Дядя Виля, дядя Леня,
 Хаим, Лева, Мойша, Изелья.
 Я один в квартире русский,
 Но мне было очень грустно,
 Что евреем не родился я.
 Я один в квартире русский,
 А когда бывает грустно, —
 Вспоминаю вас, мои друзья…

Piosenka zyskała pewną popularność.

Śpiewa ją np. Aleksiej Semieniszczew z Odessy, inny przyjaciel Dyblika, z którym czasami koncertuje w Polsce.

„Semieniszczew, urodzony i zamieszkały w Odessie (1959) to muzyk, bard, barwna postać odeskiej sceny. Od wielu lat zajmuje się rosyjską i radziecką piosenką poetycką. 
Jest znanym w Rosji i na Ukrainie wykonawcą tego repertuaru. W kręgu zainteresowań Siemieniszczewa znajduje się także żydowski folklor Odessy. Artysta ocalił od zapomnienia i dał drugie życie wielu starym odeskim piosenkom.”
http://muzykarosyjska.pl/2011/09/13/na-mlecznej-drodze/#more-3255

Tu w nagraniu z 2018 roku:

Na płycie Я дома (2002) zarejestrował ją inny pieśniarz, Walentin Kuba:
http://kuba.odessa.ua/album-ja-doma.html

Piosenkę napisał Sława (Światosław) Kaługin, zmarły 11 listopada 2003 roku, jeszcze inny odeski bard. 

Udało mi się znaleźć fragment jego wykonania tej piosenki, bo trzeba uczciwie powiedzieć, że te poprzednie prezentacje są takie sobie. Dyblik, znający swoje ograniczenia, wypada tu całkiem nieźle. Poza tym jego wykonanie jest trochę bardziej dynamiczne. Może zamiast tego syntezatora dodałbym w refrenie klezmerski klarnet.

Ale wykonanie Kaługina też jest dobre ale krótkie, bo niestety zagłusza go Walentin Kuba, bo to taki mix:

Swoją drogą, ta marynarska trykotka żony Kaługina, Swietłany Potapenko–Kaługiny, na tym archiwalnym filmiku dobrze koresponduje z trykotką Dyblika, w której często występuje :)

Szukając czegoś na temat tej piosenki trafiłem na artykuł o kolejnym, zmarłym, mieszkańcu Odessy, Igorze Grinszteinie, dziennikarzu telewizyjnym i gospodarzu programu OKO. I wśród wspomnień ich dziecinnych lat, pojawiło się takie, Wiaczesława Lwowicza Szkolnika:

„Odeskie komunalki... Komunalnaja kwartira

Sława Kaługin napisał piosenkę, którą dziś śpiewa Walentin Kuba.

Pewnego dnia oglądaliśmy wiadomości w telewizji. Nagle pojawiła się informacja, że w zaułku Malanowa, niedaleko cyrku, zawalił się dom. Okazało się, że w dzieciństwie, w tym domu, mieszkał Sława z rodzicami, gdy przyjechali z Leningradu do Odessy. Mieszkali w mieszkaniu komunalnym.
Sława opowiadał, że na początku pytał matkę:
— Dlaczego sąsiedzi mówią po niemiecku? 
Jego mama odpowiedziała:
— Nie po niemiecku, tylko po żydowsku. 
To było duże mieszkanie komunalne...

Natychmiast udaliśmy się do tego domu. Rzeczywiście, dwa skrzydła po obu stronach były zawalone. Ale centralna część domu, gdzie znajdowała się komunalna kwartira Sławy, ocalała. Ostał się również balkon. Pamiętam, jak Sława był zrozpaczony, miał łzy w oczach... Wtedy właśnie powstała piosenka o komunalce.”
(http://odessa1.com/articles/vremya-sobirat-po-volnam.html)

 

 Komunalka

 Co to były za czasy
 Kiedy w komunalnym mieszkaniu
 Żyliśmy, ubóstwo nie topniało,
 I czekaliśmy na lepsze czasy [życie].

 I często śniliśmy w nocy
 Komu kawałek chleba z masłem,
 Komu makucha [ciasto z makiem] rano,
 Komu bulion z kurzym mięsem.

 Ciocia Cylia, ciocia Sonia,
 Wuj Wilia, wuj Lenia,
 Haim, Lewa, Mosze, Izelia.
 Tylko ja w mieszkaniu ruskij [Tylko ja w mieszkaniu jestem Rosjaninem],
 Ale mi było bardzo smutno
 Że nie urodziłem się Żydem.

 Ziamy papa był kierownikiem sklepu,
 Mój tata — jest tylko inżynierem.
 Jakim byłem wtedy cudakiem
 A tata był dla wszystkich wzorem.

 [I chociaż my nie jedliśmy 
 Mój tata był dla wszystkich wzorem.
 — tak śpiewa Dyblik]

 Było nas siedmioro dzieci,
 I każdego dnia bochenek chleba
 Dzielił, na równych siedem części,
 Kierownik magazynu Iljusza nam do obiadu.

 Minęło już wiele lat
 I wszyscy rozjechali się gdzieś.
 Dawno temu i domu nie ma,
 I pusto tam, gdzie mieszkałeś kiedyś.

 Zniknęła dawna dobroć
 Mi tych dni strasznie żal.
 Nie powróci nigdy 
 Moja rodzinna komunalka.

 Ciocia Cylia, ciocia Sonia,
 Wuj Wilia, wuj Lenia,
 Haim, Lewa, Mosze, Izelia.
 Tylko ja w mieszkaniu ruskij
 Ale mi było bardzo smutno
 Że nie urodziłem się Żydem.
 Tylko ja w mieszkaniu ruskij,
 A kiedy bywa mi smutno, —
 Wspominam was, moi przyjaciele...

Jak widać historia żyje własnym życiem. Ludzie tęsknią za różnymi rzeczami. Bywa zimno, chłodno, głodno i nic nie wróci nam prostej życzliwości ale żeby zaraz roztkliwiać się z tego powodu nad komunalką?
Rozumiem, że Dyblik adresuje swój przekaz do geriatrii (uniwersytet 3 wieku), pamiętającej rosyjski i dawne czasy ale ja mam nadzieję, że te czasy nie powrócą.
No i chyba wolę zwykłą bałałajkę od tych wszystkich gitarowych bardów.

 

---

tagi: żydzi  show  rosjanie  komunalnaja kwartira  dyblik  odessa  kaługin  semieniszczew 

	umami
	21 listopada 2021 21:30

37     1559    5 zaloguj sie by polubić